Building the Golden Era for Thai Startups’ Opportunities: How Can We Become the Next Leading Country for Startups?

หนึ่งไฮไลต์จากงาน MegaTech Forum 2022 ที่จัดขึ้นโดย Techsauce คือ session ‘Building the Golden Era for Thai Startups’ Opportunities: How Can We Become the Next Leading Country for Startups?’ กับ คมสันต์ แซ่ลี CEO ของ Flash Express และ ดร.ธาริต นิมมานวุฒิพงษ์ General Manager True Digital Park

จากสถานการณ์ โควิด-19 ในช่วงที่ผ่านมา ทำไมวงการสตาร์ทอัพเติบโตอย่างก้าวกระโดด

ดร.ธาริต: ส่วนตัวผมคิดว่าน่าจะเป็นเพราะความตั้งใจในการปรับตัวของทุกคนมีมากขึ้น เราเริ่มรู้ว่าการทำธุรกิจแบบเดิม บางครั้งโรคระบาดก็ทำให้ demand เปลี่ยนไป landscape ก็เปลี่ยนไป สตาร์ทอัพรวมถึงธุรกิจใหญ่หลายรายก็ล้มหายตายจากไป ดังนั้นผมคิดว่าสตาร์ทอัพที่กำลังเติบโตได้เห็นตัวอย่างและเรียนรู้ว่า sector ไหนที่กำลังเติบโต

Southeast Asia is the next China จริงหรือไม่?

คุณคมสันต์: ผมคิดว่าสำหรับคำพูดนี้มีทั้งส่วนที่ใช่และส่วนที่ไม่ใช่ ในเชิงของเทคโนโลยีและแผนธุรกิจใช่ครับ แผนธุรกิจที่ประสบความสำเร็จในประเทศจีนเข้ามาบ้านเรามากขึ้น แต่ในทางกลับกัน ภูมิภาคบ้านเรามีความซับซ้อนมากกว่าจีนทั้งเรื่องของภาษา กฎหมาย และวัฒนธรรม การที่จะ scale up ไปทั้งพื้นที่ยังต้องใช้เวลา

ความท้าทายของสตาร์ทอัพประเทศไทย

ดร.ธาริต: ผมคิดว่ามีหลายปัจจัยที่ทำให้การเติบโตของสตาร์ทอัพไทยพึ่งเริ่มในช่วงที่ผ่านมา ทั้งเรื่อง talent pool กำลังคนที่มีความรู้ความสามารถที่เรายังต้องพัฒนา เรื่อง vision ของ team management ก็มีสตาร์ทอัพไม่กี่รายเท่านั้นที่มองตลาดที่เป็น regional รวมถึง regulations ต่างๆ ของภาครัฐ ดังนั้นปัจจัยเหล่านี้ทำให้วงการสตาร์ทอัพของประเทศไทยยังพุ่งไปข้างหน้าอย่างรวดเร็วไม่ได้

คุณคมสันต์: เรายังอยู่ในช่วงเรียนรู้และค้นหาต้นแบบของเรา ผมมองว่าตอนนี้สิ่งที่สำคัญและเร่งด่วนที่สุดสำหรับประเทศไทยคือศูนย์การเรียนรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ผมคิดว่าถ้าหากมีศูนย์แลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ที่มาจากต่างประเทศหรือบริษัทที่ประสบความสำเร็จ น่าจะมีประโยชน์มาก

การยกเลิก Capital gain tax จะทำให้ประเทศไทยสามารถดึงดูดนักลงทุนมากขึ้นหรือไม่

ดร.ธาริต: การแก้ปัญหาเรื่องนี้ซับซ้อนกว่านั้นมาก ความน่าดึงดูดในการลงทุนจำเป็นต้องใช้หลายปัจจัยมาก แน่นอนว่า Capital gain tax ถ้าถูกยกเลิกไปก็เป็นสิ่งที่น่าสนใจมาก ๆ แต่ว่าอาจจะยังไม่ใช่สูตรสำเร็จที่ทำให้เห็นการลงทุนจากนักลงทุนต่างประเทศเข้ามาตั้ง entity ในประเทศไทย แล้วลงทุนกับสตาร์ทอัพไทยเป็นจำนวนมาก

ESOP (Employee Stock Ownership Plan)

คุณคมสันต์: ในฝั่งภาครัฐ ถ้าขาด ESOP จะทำให้เกิดความซับซ้อนในการแบ่งเกณฑ์ระหว่างสตาร์ทอัพและ SME ผมอยากให้หาทางออกโดยตรง อย่างเช่น กฎเกณฑ์ ของต่างประเทศที่เขามีการยกเลิกหรือยกเว้น เขาใช้รูปแบบไหนบ้าง สำหรับสตาร์ทอัพ ESOP เป็นเรื่องสำคัญที่ไม่น้อยไปกว่าเงินลงทุน เพราะว่าคนที่ทำสตาร์ทอัพต้องการเปลี่ยนแปลงชีวิตตัวเองให้ดีขึ้น ซึ่งการรับเงินเดือนอย่างเดียวไม่เพียงพอ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือเขามีความเป็นเจ้าของ ซึ่งสำหรับการเป็นเจ้าของนั้น ESOP สำคัญที่สุด

สูตรสำเร็จของ Flash Express

คุณคมสันต์: สิ่งที่ทำให้เราโชคดีและเดินทางจนมาถึงวันนี้คือการที่เราเรียนรู้และเข้าใจคำว่าสตาร์ทอัพเร็วกว่าคนอื่น ผมคิดว่าสตาร์ทอัพ ถ้าเริ่มต้นจากการเรียนรู้ด้วยตนเอง สักวันเขาจะเรียนรู้และเดินทางไปอย่างแข็งแรงได้ แต่ถ้าเขามีแหล่งเรียนรู้ที่สามารถเตรียมอาวุธเตรียมความพร้อมก่อนทำสตาร์ทอัพ ผมว่าโอกาสประสบความสำเร็จจะมากขึ้น

การเพิ่ม pool ให้กับกลุ่มสตาร์ทอัพประเทศไทย

ดร.ธาริต: เราต้องมีบรรยากาศของประเทศที่อำนวยให้คนรู้สึกอยากลุกขึ้นมาทำอะไรเป็นของตนเอง กลไกต่าง ๆ จะต้องเอื้อให้เขาหายใจออกและสามารถเดินไปข้างหน้าอย่างสุขภาพดี ต้องมีระบบ mentoring ที่ครบครัน สตาร์ทอัพกลายเป็นธุรกิจทางเลือกในการประกอบอาชีพในปัจจุบันแล้ว เป็น mainstream ขึ้นเรื่อย ๆ ดังนั้นผมเชื่อว่าระบบทุกอย่างจะแข็งแกร่งขึ้น

อย่างที่ True Digital Park เรากำลังพยายามสร้าง Ecosystem ที่มี Player หลากหลายแบบ ทั้งนักลงทุน ธุรกิจขนาดใหญ่ รุ่นพี่สตาร์ทอัพรายใหญ่ และเพื่อน ๆ สตาร์ทอัพรายเล็กให้อยู่รวมกัน ผมว่า Ecosystem และ Infrastructure เป็นเรื่องที่สำคัญมากครับ

คำแนะนำถึง Startup ที่อยากเป็น The next unicorn

ดร.ธาริต: การประสบความสำเร็จไม่มีทางลัด ต้องมีกำลังกาย กำลังใจ กำลังสมองอย่างมหาศาล รวมถึง commitment ต้องลงมือทำตั้งแต่วันแรก แล้วก็ enjoy the ride มันมีขึ้นมีลง ต้องพบเจอกับผู้คนมากมาย ให้ยิ้มรับ เรียนรู้เยอะ ๆ แล้วก็ลุยให้ถึงที่สุด

คุณคมสันต์: คนที่จะทำสตาร์ทอัพจริง ๆ ต้องลืมคำว่ายูนิคอร์นไปก่อน ผมคิดว่าถ้าเขาเริ่มคิดตั้งแต่วันแรกว่าอยากจะเป็นยูนิคอร์น ไม่ได้เป็นหรอกครับ การที่จะเป็นได้หรือไม่ได้ ผมว่าหลัก ๆ ขึ้นอยู่กับว่าตอนที่เขาเริ่มต้น เขาต้องโฟกัสกับสิ่งที่ต้องทำก่อน บริษัทส่วนใหญ่มักมองหากำไรเป็นตัวตั้ง แต่สำหรับสตาร์ทอัพ สิ่งสำคัญคือเรากำลังแก้ไขปัญหาอะไร สุดท้ายถ้าเราแก้ปัญหาได้ดีพอ ลูกค้าก็จะต้องการเรา แล้วบริษัทของเราก็จะมีมูลค่า และกำไรจะตามมาทีหลัง